Copyright 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. 

PRZEJDŹ DO INNYCH ARTYKUŁÓW

Aby lepiej przygotować się do uzyskania decyzji  ustalającej poziom potrzeby wsparcia, osoba z niepełnosprawnością może skorzystać z pomocniczego narzędzia, które jest już znane i stosowane w Polsce. 

W związku z wprowadzeniem  świadczenia wspierającego od 2024 roku, osoby z niepełnosprawnością w Polsce będą miały możliwość ubiegania się o wsparcie finansowe, które ma na celu zastąpienie dotychczasowych świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych. Wysokość tego świadczenia będzie zależała od poziomu potrzeby wsparcia, który będzie ustalany przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności za pomocą nowego narzędzia diagnostycznego opartego na Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF). Narzędzie to będzie uwzględniało różne aspekty życia osoby z niepełnosprawnością, takie jak aktywności, uczestnictwo, czynniki środowiskowe i osobiste. Niestety, nie są znane jeszcze szczegółowe rozwiązania, jak ostatecznie będzie wyglądała skala według której będzie oceniany poziom potrzeby wsparcia. 

Czym jest skala Barthel?

Skala Barthel, zaprojektowana w 1965 roku przez amerykańską pielęgniarkę Dorotheę Barthel oraz lekarkę Florence Mahoney, stanowi narzędzie diagnostyczne służące do oceny samodzielności pacjenta w wykonywaniu podstawowych czynności życia codziennego. Pierwotnie skala ta była wykorzystywana do monitorowania postępów rehabilitacji u pacjentów po udarze mózgu, jednak z czasem znalazła zastosowanie w różnych dziedzinach medycyny i rehabilitacji.

Komponenty Skali Barthel.

Skala Barthel składa się z dziesięciu kategorii, które obejmują:

• Spożywanie posiłków: Ocena zdolności pacjenta do samodzielnego jedzenia.

• Przemieszczanie się: Ocena umiejętności przenoszenia się z łóżka na krzesło i z powrotem.

• Utrzymanie higieny osobistej: Ocena zdolności do utrzymania osobistej higieny, w tym mycia rąk i twarzy.

• Korzystanie z toalety: Ocena zdolności do samodzielnego korzystania z toalety.

• Mycie i kąpiel: Ocena zdolności do mycia i kąpieli całego ciała.

• Poruszanie się po powierzchniach płaskich: Ocena zdolności do poruszania się na płaskich powierzchniach, np. chodzenie lub poruszanie się na wózku inwalidzkim.

• Wchodzenie i schodzenie po schodach: Ocena zdolności do wchodzenia i schodzenia po schodach.

• Ubieranie się i rozbieranie: Ocena zdolności do samodzielnego ubierania się i rozbierania.

• Kontrolowanie stolca: Ocena zdolności do kontrolowania stolca.

• Kontrolowanie moczu: Ocena zdolności do kontrolowania moczu.

Każda z tych kategorii ma przypisaną określoną wartość punktową, w zależności od stopnia samodzielności pacjenta. Suma punktów uzyskanych przez pacjenta stanowi wynik skali Barthel, który może wynosić od 0 (pełna zależność od opiekunów) do 100 (pełna samodzielność).

Zastosowanie Skali Barthel.

Skala Barthel znalazła szerokie zastosowanie w różnych sytuacjach klinicznych i społecznych, służąc jako narzędzie oceny stanu funkcjonalnego pacjenta, monitorowania postępów leczenia i rehabilitacji, planowania opieki i wsparcia, a także przyznawania świadczeń i uprawnień. Dzięki swojej prostocie i obiektywności skala Barthel jest ceniona zarówno przez personel medyczny, jak i rodziny pacjentów, umożliwiając lepsze zrozumienie i reagowanie na indywidualne potrzeby osób z niepełnosprawnością lub ograniczeniami funkcjonalnymi.

W ten sposób skala Barthel stanowi nie tylko narzędzie oceny, ale także komunikacji i edukacji, umożliwiając lepsze zrozumienie stopnia niepełnosprawności pacjenta i potrzeb związanych z opieką oraz rehabilitacją.

Jak jest stosowana skala Barthel w Polsce?

W Polsce, skala Barthel jest stosowana jako narzędzie pomocnicze do oceny sprawności ruchowej i samodzielności pacjenta, głównie w procesie kwalifikacji do opieki długoterminowej finansowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Opieka długoterminowa jest formą pomocy medycznej i pielęgnacyjnej dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji ze względu na niepełnosprawność lub chorobę przewlekłą. Skala Barthel jest prostym i szybkim narzędziem, które można wypełnić na podstawie obserwacji pacjenta lub wywiadu z nim lub jego opiekunem. 

Skala Barthel, jako załącznik do rozporządzenia ministra zdrowia z dnia z dnia 22 września 2015 r. w sprawie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej, posiada oficjalne ramy prawne, co poświadcza jej znaczenie w polskim systemie opieki zdrowotnej. Jej prostota, obiektywność i zdolność do obrazowania funkcjonalnych zdolności pacjenta czynią ją nieocenionym narzędziem w codziennej praktyce medycznej i rehabilitacyjnej.

Jak skala Barthel może pomóc w uzyskaniu świadczenia wspierającego?

Dokonanie oceny wg skali Barthel może okazać się nieocenione dla osób ubiegających się o świadczenie wspierające. Może to być narzędzie pomocnicze dla komisji orzekających, które będą miały do dyspozycji więcej informacji o stanie funkcjonalnym osoby ubiegającej się o świadczenie. Skala Barthel może również pokazać postępy lub pogorszenie stanu pacjenta w czasie lub po leczeniu lub rehabilitacji. Dlatego warto dołączyć ocenę pacjenta wg skali Barthel do wniosku o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia.

Zalety i wady skali Barthel

Skala Barthel, przez dekady wykorzystywana w różnych zakresach opieki medycznej i rehabilitacyjnej, posiada zarówno zalety, jak i wady, które warto zrozumieć przed jej zastosowaniem w kontekście ustalania poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnością.

Zalety:

• Prostota i szybkość oceny - skala Barthel jest prostym i szybkim narzędziem, które pozwala na ocenę podstawowych funkcji życiowych pacjenta. Dzięki swojej prostocie, może być stosowana przez różnych profesjonalistów opieki zdrowotnej, a także rodzinę pacjenta, co przyspiesza proces diagnostyczny.

• Obiektywność - Skala ta oferuje obiektywne kryteria oceny, co może przyczynić się do uzyskania spójnych wyników niezależnie od osoby przeprowadzającej ocenę.

• Śledzenie Postępów - skala Barthel pozwala na monitorowanie postępów pacjenta w czasie, co jest ważne dla oceny efektywności leczenia lub rehabilitacji. 

• Wskazanie poziomu samodzielności - umożliwia zrozumienie, w jakim stopniu pacjent jest zdolny do wykonywania podstawowych czynności życia codziennego, co może być kluczowe dla planowania opieki i wsparcia.

Wady:

• Brak subtelności - skala Barthel skupia się na podstawowych czynnościach życia codziennego, pomijając subtelniejsze aspekty funkcjonowania pacjenta. Może to prowadzić do niedocenienia niektórych potrzeb pacjenta.

• Ograniczony zakres - skala nie uwzględnia wszystkich aspektów życia pacjenta, takich jak czynniki środowiskowe lub osobiste, które mogą wpływać na poziom niepełnosprawności i potrzebę wsparcia.

• Możliwość nadinterpretacji - ze względu na prostotę skali, istnieje ryzyko nadinterpretacji wyników, co może prowadzić do niewłaściwych decyzji dotyczących poziomu wsparcia.

• Nie uwzględnia zróżnicowania niepełnosprawności: Skala Barthel nie różnicuje między różnymi typami i stopniami niepełnosprawności, co może prowadzić do niewystarczającej indywidualizacji planu opieki. Rozważając zalety i wady skali Barthel, ważne jest, aby zrozumieć, że może ona służyć jako wartościowe narzędzie pomocnicze w określaniu poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnością, ale nie powinna być stosowana jako jedyny wskaźnik potrzeb pacjenta.

Podsumowanie

Skala Barthel, choć nie jest oficjalnym narzędziem ustalania poziomu potrzeby wsparcia w Polsce, może znacząco przyspieszyć proces ubiegania się o nowe świadczenie wspierające, dostarczając wartościowych informacji o stanie funkcjonalnym osoby z niepełnosprawnością. Jej właściwe zastosowanie może ułatwić pracę komisjom orzekającym i przyczynić się do uzyskania optymalnego poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnością w Polsce.

Jednakże dopiero poznanie ostatecznego kształtu oceny poziomu potrzeby wsparcia, która ma być ogłoszona przez rząd w rozporządzeniu, pozwoli na pełną ocenę rzeczywistej skuteczności skorzystania z pomocy skali Barthel w kontekście uzyskania świadczeń wspierających. To rozporządzenie, zawierające nowe narzędzie diagnostyczne oparte na Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF), będzie miało istotny wpływ na to, jak indywidualne potrzeby osób z niepełnosprawnością będą oceniane i jak będą alokowane zasoby.

Skala Barthel, jako narzędzie pomocnicze, może znaleźć swoje miejsce w nowym systemie oceny, dostarczając dodatkowych danych, które mogą być użyteczne dla komisji orzekających o poziomie wsparcia. Może również pomóc osobom z niepełnosprawnością i ich rodzinom w lepszym zrozumieniu swoich możliwości i ograniczeń, co może być kluczowe dla opracowania realistycznego planu opieki i wsparcia.

Ponadto, skala Barthel, będąc prostym i szybkim narzędziem, może służyć jako most między obecnym stanem prawnym a przyszłym systemem oceny, pomagając w przejściowym okresie dostosowania się do nowych regulacji. Poprzez zapewnienie przejrzystości i obiektywnej oceny stanu funkcjonalnego, skala Barthel może nadal odgrywać ważną rolę w procesie uzyskiwania wsparcia dla osób z niepełnosprawnością w Polsce.

Tym samym, zachowanie otwartości na różne narzędzia oceny, takie jak skala Barthel, może okazać się korzystne zarówno dla osób z niepełnosprawnością, jak i dla systemu opieki zdrowotnej jako całości, umożliwiając opracowanie bardziej zrównoważonych i skutecznych strategii wsparcia.