Szanowni Klienci i Przyjaciele!

Zespół naszej kancelarii regeneruje siły i korzysta z przerwy wakacyjnej — mamy urlop.
 

Wrócimy do Państwa pełni energii 11 sierpnia 2025 roku. Prosimy o kontakt po tej dacie.

Zespół Lexago

Copyright 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. 

PRZECZYTAJ NAJNOWSZE

Śmierć osoby z niepełnosprawnością to dla rodziny trudny czas, wiążący się nie tylko z żałobą, ale i koniecznością zamknięcia spraw urzędowych. Jednym z częściej pojawiających się pytań jest to o los świadczenia wspierającego. Czy pieniądze przepadają? A może należą się opiekunowi? Wyjaśniamy, kiedy możliwe jest wypłacenie tzw. niezrealizowanego świadczenia i dlaczego kluczowy jest moment wydania decyzji.

Zasadą ogólną jest, że prawa osobiste – a do takich należy prawo do świadczenia wspierającego – wygasają z chwilą śmierci uprawnionego. Ustawodawca przewidział jednak wyjątek, który pozwala bliskim na odzyskanie środków, które należały się zmarłemu, ale nie zdążyły zostać wypłacone. Nazywamy to instytucją niezrealizowanego świadczenia.

Kluczowy warunek: decyzja musiała zapaść za życia

To najważniejszy punkt, który budzi najwięcej kontrowersji i rozczarowań. Aby rodzina mogła ubiegać się o wypłatę po zmarłym, osoba z niepełnosprawnością musiała posiadać ustalone prawo do świadczenia przed śmiercią.
 

Oznacza to, że za życia osoby z niepełnosprawnością musiały zostać spełnione łącznie dwa warunki:

• Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON) wydał decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia (punkty).

• ZUS wydał decyzję przyznającą świadczenie wspierające.

Pułapka prawna: Śmierć w toku postępowania

Niestety, praktyka i pierwsze wyroki sądowe (np. Sądu Okręgowego w Tarnowie) są bezlitosne: jeśli osoba zmarła w trakcie procedury, świadczenie nie przysługuje. Nawet jeśli Twój bliski miał przyznane 98 punktów, ale zmarł zanim złożył wniosek do ZUS, albo zmarł czekając na decyzję ZUS – postępowanie zostaje umorzone. Prawa do świadczenia nie można "odziedziczyć" ani ustalić pośmiertnie. Decyzja przyznająca musi istnieć w obrocie prawnym w momencie zgonu.

Kto może otrzymać pieniądze? (Wspólne gospodarstwo)

W przypadku świadczenia wspierającego zasady dziedziczenia różnią się od tych znanych np. z emerytur. Tutaj nie obowiązuje ogólna kolejność spadkobierców ustawowych.
 

Uprawnioną do wypłaty jest wyłącznie osoba, która:

• zamieszkiwała ze zmarłym,

• prowadziła z nim wspólne gospodarstwo domowe.
   

Może to być małżonek, dziecko, wnuk, a nawet osoba niespokrewniona (np. partner), o ile faktycznie sprawowała opiekę i mieszkała pod jednym dachem. Jeżeli zmarły mieszkał samotnie, prawo do niezrealizowanego świadczenia wygasa i nie przechodzi na rodzinę mieszkającą osobno.

Ile pieniędzy można odzyskać?

Jeżeli warunki są spełnione, bliski może otrzymać:

• Świadczenie za pełny miesiąc, w którym nastąpił zgon (niezależnie od tego, którego dnia miesiąca nastąpiła śmierć).

• Wyrównanie (zaległości) – jeśli zmarły oczekiwał na wypłatę za kilka miesięcy wstecz, a ZUS nie zdążył zrealizować przelewu, cała ta kwota podlega wypłacie na rzecz uprawnionego domownika.

Procedura krok po kroku – jak odzyskać środki?

Aby otrzymać wypłatę, nie wystarczy czekać. Należy podjąć konkretne działania w ściśle określonym terminie.

1. Złóż wniosek SWN-INF To dedykowany formularz o wypłatę niezrealizowanego świadczenia. Możesz go złożyć osobiście, pocztą lub przez PUE ZUS.

2. Dołącz dowody ZUS wymaga wykazania faktu prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Przygotuj:

• Akt zgonu.

• Dokumenty potwierdzające pokrewieństwo (akty urodzenia/małżeństwa).

• Dowody wspólnego zamieszkiwania (np. wspólny meldunek, rachunki na ten sam adres, oświadczenie).

3. Pilnuj terminu 12 miesięcy! To termin nieprzekraczalny (prekluzyjny). Masz dokładnie rok od dnia śmierci bliskiego na złożenie wniosku w ZUS. Po tym czasie roszczenie przepada bezpowrotnie.

Uwaga na pieniądze na koncie bankowym

Często zdarza się, że ZUS nie zdąży odnotować zgonu i przelew wpłynie na konto zmarłego już po jego śmierci. Ostrzeżenie: Nie wypłacaj tych pieniędzy z bankomatu ani nie przelewaj ich na swoje konto!

Zgodnie z ustawą, bank ma obowiązek zwrócić te środki do ZUS jako nienależnie wypłacone. Jeśli pobierzesz je samowolnie, ZUS będzie dochodził ich zwrotu. Prawidłowa ścieżka to:

• Pozwolić bankowi odesłać środki do ZUS.

• Złożyć wniosek SWN-INF do ZUS.

• Otrzymać legalną wypłatę na swoje konto wraz z decyzją podatkową (PIT-11).

Podsumowanie

Niezrealizowane świadczenie wspierające to realne środki finansowe, które mogą pomóc rodzinie w trudnym okresie po stracie. Warunkiem koniecznym jest jednak, by zmarły posiadał już ustalone prawo do świadczenia (decyzję) oraz by wnioskodawca prowadził z nim wspólne gospodarstwo domowe. Pamiętaj, by nie zwlekać z formalnościami – zegar tyka przez 12 miesięcy od dnia zgonu.