Szanowni Klienci i Przyjaciele!

Zespół naszej kancelarii regeneruje siły i korzysta z przerwy wakacyjnej — mamy urlop.
 

Wrócimy do Państwa pełni energii 11 sierpnia 2025 roku. Prosimy o kontakt po tej dacie.

Zespół Lexago

Copyright 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. 

PRZECZYTAJ NAJNOWSZE

Po blisko dwóch latach od wprowadzenia świadczenia wspierającego rząd dokonał przeglądu funkcjonowania nowych przepisów. Rada Ministrów przyjęła specjalne sprawozdanie podsumowujące pierwszy rok obowiązywania ustawy i sformułowała rekomendacje zmian. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) zapowiedziało rozpoczęcie prac nad nowelizacją ustawy, która ma objąć zasady ustalania poziomu potrzeby wsparcia oraz przyznawania prawa do świadczenia. Celem tych działań jest wyeliminowanie ujawnionych problemów oraz usprawnienie procesu przyznawania pomocy osobom z niepełnosprawnościami.

MRPiPS podkreśla, że zmiany są priorytetowe. – W najbliższym czasie rozpoczniemy prace nad konkretnymi zmianami ustawy, które usprawnią cały proces oraz poprawią jakość pomocy dla osób z niepełnosprawnościami – zapowiedział resort rodziny w odpowiedzi na pytania serwisu Prawo.pl. Oznacza to, że jeszcze przed 2026 rokiem możemy spodziewać się projektu nowelizacji przepisów o świadczeniu wspierającym, uwzględniającego rekomendacje z rządowego przeglądu.
 

Warto przypomnieć, że obecna ustawa o świadczeniu wspierającym weszła w życie 1 stycznia 2024 r. i wprowadza stopniowe poszerzanie grona uprawnionych. Od 1 stycznia 2024 r. z świadczenia mogą korzystać osoby z najwyższym poziomem potrzeby wsparcia (87–100 pkt), od 2025 r. także osoby z poziomem 78–86 pkt, zaś od 2026 r. – osoby z poziomem 70–77 pkt. Oznacza to, że w 2026 roku system obejmie znacznie szerszą grupę beneficjentów. Rząd, przewidując ten wzrost, już teraz pracuje nad zmianami, aby system był wydolny organizacyjnie i przygotowany na nowych wnioskodawców.

Najważniejsze problemy świadczenia wspierającego (2024-2025)

Pierwszy rok realizacji świadczenia wspierającego ujawnił liczne trudności natury organizacyjnej i prawnej. Poniżej zestawiamy kluczowe problemy, z którymi zetknęli się wnioskodawcy i instytucje wdrażające świadczenie:

1. Długie oczekiwanie na decyzje WZON

Braki kadrowe i niedostatek wyszkolonej kadry orzeczniczej w wojewódzkich zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) spowodowały opóźnienia w wydawaniu decyzji i znacząco wydłużyły czas oczekiwania na przyznanie świadczenia. W wielu regionach osoby ubiegające się o wsparcie musiały czekać na ocenę i decyzję nawet kilkanaście miesięcy.

2. Brak jednolitych standardów oceny

Okazało się, że poszczególne wojewódzkie zespoły stosują odmienne praktyki przy ocenie poziomu potrzeby wsparcia. Brak jednolitych wytycznych doprowadził do nierównomiernego traktowania wniosków w różnych częściach kraju. Rządowy przegląd podkreślił konieczność ujednolicenia procedur, tak aby ocena była sprawiedliwa i porównywalna niezależnie od miejsca zamieszkania wnioskodawcy.

3. Korekta zasad przyznawania punktów (tzw. ocena „w białym pokoju”)

Początkowo przy ocenie stanu funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością zakładano brak jakiejkolwiek pomocy z zewnątrz – tzw. ocena „w białym pokoju”. Skutkowało to zawyżaniem liczby punktów (zdaniem ministerstwa) nawet u osób stosunkowo samodzielnych. Pod koniec 2024 r. Ministerstwo zmieniło wytyczne, aby punktacja lepiej odzwierciedlała realne potrzeby – zwłaszcza dla osób starszych. Po zmianach ocena jest niższa m.in. u osób powyżej 75. roku życia (w niektórych kategoriach wprowadzono limity punktów ze względu na wiek). Ta nagła korekta wskazuje, że początkowe kryteria nie do końca się sprawdziły i wymagały dostosowania.

4. Pułapka kolizji świadczeń: wspierające vs. pielęgnacyjne

Obowiązujące przepisy zabraniają jednoczesnego pobierania świadczenia wspierającego (dla osoby z niepełnosprawnością) i świadczenia pielęgnacyjnego (dla opiekuna). W praktyce jednak w okresie oczekiwania na decyzję wiele rodzin otrzymywało świadczenie pielęgnacyjne, by następnie – po przyznaniu świadczenia wspierającego z datą wsteczną – zostać zobowiązanymi do zwrotu pobranego wcześniej świadczenia pielęgnacyjnego. W ustawie o świadczeniu wspierającym ujawniły się co najmniej trzy luki prawne związane z tą sytuacją.
 

Co prawda, przepisy umożliwiają uniknięcie obowiązku zwrotu – wystarczy, że osoba z niepełnosprawnością zrezygnuje z wypłaty świadczenia wspierającego za okres rozpatrywania wniosku (pozostając w tym czasie tylko przy świadczeniu pielęgnacyjnym). Rząd w oficjalnych komunikatach sugerował rodzinom właśnie takie rozwiązanie – opóźnienie wypłaty świadczenia wspierającego – aby uniknąć zwrotów i związanych z nimi komplikacji (np. cofania opłaconych składek ubezpieczeniowych opiekuna czy problemów z prawem do zasiłku dla bezrobotnych). Nie zmienia to faktu, że obecne przepisy są niekorzystne finansowo dla osób decydujących się na taki krok i wymagają pilnego doprecyzowania.

Planowane zmiany w świadczeniu wspierającym (nowelizacja 2026)

Zidentyfikowane trudności sprawiły, że rząd zapowiada gruntowne usprawnienia w systemie świadczenia wspierającego od 2026 roku. Choć na szczegóły planowanej nowelizacji musimy poczekać, już teraz wiadomo, na jakich obszarach koncentrują się prace MRPiPS. Według komunikatów resortu zmiany obejmą przede wszystkim dwie kluczowe kwestie: procedurę ustalania poziomu potrzeb osoby z niepełnosprawnością oraz kryteria przyznawania samego świadczenia. Innymi słowy, rząd chce tak zmodyfikować przepisy, aby ocena potrzeb była sprawniejsza i bardziej przejrzysta, a proces wydawania decyzji – szybszy i mniej uciążliwy dla wnioskodawców.

Na podstawie dostępnych informacji można oczekiwać, że nowelizacja uwzględni następujące kierunki zmian:

1. Usprawnienie procedur i skrócenie kolejek

Planowana reforma systemu orzekania ma usprawnić działanie zespołów i skrócić czas wydawania orzeczeń. Zapowiedziano działania na rzecz zwiększenia liczby orzeczników (specjalistów oceniających stopień niesamodzielności) oraz wzmocnienia ich zasobów kadrowych. Minister rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przyznała, że konieczne jest także zwiększenie finansowania systemu – trwają już rozmowy z Ministerstwem Finansów w tej sprawie. Większe nakłady powinny pozwolić na zatrudnienie dodatkowych ekspertów i usprawnienie prac komisji, co przełoży się na krótsze kolejki oczekujących.

2. Nowe, jednolite zasady ustalania poziomu wsparcia

Zmianie ulec mają kryteria oceny potrzeb, aby wyeliminować rozbieżności i niejasności. Resort zapowiada ujednolicenie standardów dla WZON w całym kraju oraz dopracowanie metodologii przyznawania punktów, tak by system był sprawiedliwy i odporny na ewentualne luki. Możliwe, że ustawowo usankcjonowane zostaną wytyczne wprowadzone tymczasowo pod koniec 2024 r., np. rezygnacja z oceny w „białym pokoju” i uwzględnienie realnego wsparcia, jakie ma osoba z niepełnosprawnością na co dzień. Jasne reguły punktacji mają zapobiec sytuacjom, w których osoby o zbliżonym stanie zdrowia otrzymują odmienne wyniki oceny w zależności od miejsca zamieszkania.

3. Rozwiązanie problemu nakładania się świadczeń

Wśród priorytetów znajduje się z pewnością likwidacja luk prawnych dotyczących jednoczesnego pobierania świadczenia wspierającego i pielęgnacyjnego. Ustawodawca będzie musiał wypracować mechanizm, który ochroni opiekunów przed obowiązkiem zwrotu świadczeń wstecz w sytuacji długiego oczekiwania na decyzję. Jednym z rozważanych rozwiązań może być zmiana momentu, od którego przyznawane jest świadczenie wspierające (np. dopiero od miesiąca następującego po decyzji WZON, aby wykluczyć wsteczną wypłatę za okres objęty świadczeniem pielęgnacyjnym). Niezależnie od wybranej metody celem jest zapewnienie rodzinom większej stabilności finansowej i uproszczenie rozliczeń z organami pomocy społecznej.

4. Poprawa obsługi i koordynacji ZUS-WZON

Ministerstwo deklaruje również nacisk na podniesienie jakości obsługi wszystkich ubiegających się o wsparcie. W praktyce może to oznaczać lepszą informację dla obywateli (np. poradniki, szkolenia dla urzędników), sprawniejszą komunikację między ZUS a zespołami orzekającymi, a także ewentualne zmiany proceduralne przy składaniu wniosków do ZUS. Już teraz wiadomo, że wnioski o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego składane są w ZUS, zaś wnioski o samą ocenę poziomu potrzeby wsparcia – w WZON przy urzędzie wojewódzkim. Być może proces ten zostanie zintegrowany lub lepiej skoordynowany, by ograniczyć biurokrację i przyspieszyć załatwienie sprawy.

Wsparcie kancelarii – jak pomożemy Ci przejść przez zmiany?

Z perspektywy naszej kancelarii planowane zmiany to odpowiedź na realne problemy, z jakimi borykają się osoby z niepełnosprawnością i ich opiekunowie. Już teraz wiemy, że procedura uzyskania świadczenia wspierającego jest skomplikowana – wymaga przejścia przez dwa etapy (ocena w WZON i wniosek w ZUS) oraz niejednokrotnie długiego oczekiwania. Do tego dochodzą zmieniające się przepisy i wytyczne. W takiej sytuacji łatwo o błąd formalny lub przegapienie ważnego terminu, co może skutkować przedłużeniem sprawy lub nawet odmową przyznania świadczenia.
 

Nasza kancelaria oferuje wsparcie ekspertów, którzy na bieżąco śledzą wszystkie nowelizacje i interpretacje dotyczące świadczenia wspierającego. Pomagamy przeprowadzić klienta od początku do końca przez cały proces uzyskania świadczenia.

W praktyce oznacza to:

• Konsultację wstępną – analizujemy sytuację osoby niepełnosprawnej, sprawdzamy, czy spełnia warunki do otrzymania świadczenia (np. odpowiedni poziom potrzeby wsparcia, właściwe orzeczenie o niepełnosprawności) i wyjaśniamy kolejne kroki.

• Pomoc w zgromadzeniu dokumentacji – doradzamy, jakie dokumenty i zaświadczenia będą potrzebne do wniosku, pomagamy w ich uzyskaniu oraz wypełnieniu formularzy do WZON i ZUS.

• Reprezentację w postępowaniu – monitorujemy przebieg sprawy, kontaktujemy się w imieniu klienta z urzędami, a w razie potrzeby sporządzamy odwołania od decyzji lub zażalenia na przewlekłość postępowania.

• Doradztwo przy wyborze świadczeń – jeśli klient i jego opiekun stają przed dylematem wyboru między świadczeniem pielęgnacyjnym a wspierającym (np. w obawie przed koniecznością zwrotu środków), nasi prawnicy przedstawiają konsekwencje każdej opcji i pomagają podjąć świadomą decyzję, minimalizując ryzyko finansowe.
   

Mamy świadomość, że każda sprawa jest inna, a zmiany legislacyjne mogą wprowadzać dodatkowe zawiłości. Dlatego podchodzimy indywidualnie do każdego klienta, zapewniając mu pełne wsparcie merytoryczne. Dzięki doświadczeniu naszej kancelarii w sprawach z zakresu prawa socjalnego i świadczeń opiekuńczych, jesteśmy w stanie skutecznie przeprowadzić Państwa przez procedury urzędowe, dbając o dochowanie wszelkich formalności i terminów.
 

Nadchodząca nowelizacja przepisów o świadczeniu wspierającym w 2026 r. ma przynieść wiele zmian, a okres przejściowy może rodzić kolejne pytania i wątpliwości. Warto w tym czasie skorzystać z wiedzy eksperckiej – nasi prawnicy na bieżąco interpretują nowe regulacje i wyjaśniają je w przystępny sposób. Dzięki temu klienci naszej kancelarii mogą mieć pewność, że wnioskując o świadczenie wspierające, zrobią to sprawnie i bezpiecznie, nawet w zmieniającym się otoczeniu prawnym.

Skontaktuj się z nami

Jeśli masz pytania dotyczące świadczenia wspierającego lub potrzebujesz pomocy przy składaniu wniosku, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią. Razem przejdziemy przez wszystkie etapy – od oceny sytuacji, poprzez przygotowanie dokumentów, aż po uzyskanie należnego świadczenia. Naszym celem jest odciążenie Cię od skomplikowanych procedur i zapewnienie, że otrzymasz wsparcie, które Ci przysługuje, w pełnej wysokości i bez zbędnej zwłoki.

Jerzy Szymanik
Zespół Świadczeń
Kancelaria Lexago